ÜNİVERSİTELERDE KARŞILAŞILAN ETİK DIŞI DAVRANIŞLARA İLİŞKİN AKADEMİSYEN GÖRÜŞLERİ

AKADEMİK BAKIŞ DERGİSİ
Sayı: 43 Mayıs – Haziran 2014
Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler E-Dergisi
ISSN:1694-528X İktisat ve Girişimcilik Üniversitesi, Türk Dünyası
Kırgız – Türk Sosyal Bilimler Enstitüsü, Celalabat – KIRGIZISTAN
JEL KOD: I20*** ID:287 K:58
http://www.akademikbakis.org
ÜNİVERSİTELERDE KARŞILAŞILAN ETİK DIŞI DAVRANIŞLARA
İLİŞKİN AKADEMİSYEN GÖRÜŞLERİ1
İnayet AYDIN1, Senar ALKIN-ŞAHİN2, Nihan DEMİRKASIMOĞLU3
1-3-Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Eğitim Yönetimi ve Politikası Bölümü
2-Dumlupınar Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Bölümü
Özet: Bu çalışmada, Türkiye’deki üniversitelerde, akademisyenlerin, akademide gözlenen etik
ihlallere, bunların nedenlerine, akademisyenler için etik kodların gerekliliğine ve üniversitelerde
etik kültürün yaygınlaştırılması için önerilerine ilişkin görüşleri belirlenmiştir. Araştırma, nitel
verilere dayalı betimsel bir çalışmadır. Araştırmada, 2010–2011 eğitim-öğretim yılında,
Türkiye’deki üniversitelerin tıp, mühendislik ve eğitim fakültelerinde görev yapmakta olan 275
akademisyene ulaşılmıştır. Araştırma verileri açık uçlu anket ile toplanmıştır. Elde edilen veriler,
içerik analizi tekniği ile analiz edilmiştir. Akademisyen görüşlerine göre üniversite ortamında
karşılaşılan etik dışı davranışlar; mesleğe (bilimsel araştırma ve yayınlardaki etik dışı davranışlar,
eğitim-öğretim sürecindeki yükümlülüklere ilişkin etik ihlaller), meslektaşlara, öğrencilere,
üniversiteye ve topluma karşı olmak üzere beş temada toplanmıştır. Akademisyenlere göre,
öğretim üyelerinin etik dışı davranmalarının en temel nedenleri; ekonomik kaygıların bilimsel
düşünmenin önüne geçmesi, akademik yükselme kaygısı ve kişisel çıkarlardır. Üniversitelerde etik
bir kültür yaratılabilmesine ilişkin akademisyenler, en çok, öğretim üyelerine etik eğitiminin
verilmesini, öğretim üyelerinin atama-seçiminde nesnel ölçütlerin kullanılmasını, etik ihlallere
karşı cezai yaptırımların yeniden düzenlenmesini ve uygulanmasını, eğitim programlarında etikle
ilgili derslerin olmasını önermişlerdir. Araştırmaya katılan akademisyenlerin büyük çoğunluğu
akademik etik ilkelerin belirlenmesi gerektiğini belirtmişlerdir.
Anahtar kelimeler: Akademik Etik, Etik Dışı Davranışlar, Etik Dışı Davranışın Nedenleri,
Üniversitelerde Etik Kültür, Akademik Etik İlkeler